202104.20

İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESHİ – RIGHTFUL TERMINATION OF EMPLOYEE

yazan Av. Can AYAN -- Genel

4857 sayılı İş Kanunu’ nun 24. maddesi işçinin; 25.maddesiise işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenlemektedir. Bu maddeler doğrultusunda yapılan fesihlerde işveren veya işçi ihbar süresini dikkate almaksızın iş akdini derhal feshedebilecektir.

İşçinin, haklı nedenle derhal fesih hakkı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde, 3 başlık altında düzenlenmiştir. Genel olarak iş sözleşmesini fesih hakkı, hak sahibine karşı tarafa yöneltilmesi gereken tek taraflı bir irade beyanı ile iş sözleşmesini derhal veya belirli bir sürenin geçmesi ile ortadan kaldırabilme yetkisi veren bozucu yenilik doğuran bir haktır. Çalışmamızın konusu kapsamında, İş Kanununun 24. Maddesinde sayılan hallerden biri mevcut ise işçi iş sözleşmesini herhangi bir bildirim süresine uymaksızın haklı nedenle derhal feshedebilir. İşçi ile işveren arasında yapılan sözleşmenin belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmesi olması bu konuda önem arz etmemektedir.

24. Madde doğrultusunda işçinin haklı nedenle fesih sebeplerine bakacak olursak;

Sağlık Sebepleri

• İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veyayaşayışı için tehlikeli olursa,

• İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.

Ahlak Ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller Ve Benzerleri

• İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa,

• İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa,

• İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa,

• İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa,

• İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,

• Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa yahut çalışma şartları uygulanmazsa.

Zorlayıcı Sebepler

• İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.

Haklı Nedenle Fesih Ne Zaman Yapılabilir?

Haklı nedenle fesih hakkı ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işverene tanınmış sözleşmeyi feshetme yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak 6 iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl sonra kullanılamaz. Bu haller sebebiyle işçi yahut işverenden iş sözleşmesini yukarıdaöngörülen süre içinde feshedenlerin diğer taraftan tazminat hakları saklıdır. Belirtmek gerekir ki, 6 iş gününe dair süre sadece ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan eylem ve davranışlar için geçerlidir.

Diğer yandan, önemle eklemek gerekir ki, işçi tarafından yapılacak feshin herhangi bir geçerlilik şartı olmamakla birlikte yazılı olarak yapılması ispat açısından kolaylık sağlamaktadır.

Yukarıda yer verdiğimiz bilgiler doğrultusunda, haklı nedenle fesih hali kıdem tazminatı konusunda belirleyici bir husustur. İşçi iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak feshederse işveren, kıdem tazminatı için gerekli diğer şartlarda olmuş isekıdem tazminatını ve ödenmeyen diğer alacaklarını işçiye ödeme borcu altındadır.

Av.Can AYAN